դաս 28

1.Ի՞նչ նմանություն կա սեղմված հեղուկի (կամ գազի) և սեղմված զսպանակի միջև: 
Ինչպես ջրում, այդպես էլ զսպանակում առաջանում են առաձգականության ուժեր:
2.Իսկ ինչո՞վ են դրանք տարբերվում:                                   
Զսպանակը միայն ազդում է անոթի հատակի և մխոցի վրա, մինչդեռ ջուրը անոթի պատերի վրա և մխոցի:
3.Նկարագրել և բացատրել Պասկալի փորձը:
4.Ձևակերպել Պասկալի օրենքը:
Հեղուկներն ու գազերը իրենց վրա գործադրվող ճնշումը միատեսակ են հաղորդում բոլոր ուղղություններով։ 
5.Ի՞նչ է հիդրոստատաիկ ճնշումը:
Շերտ, որը ճնշում է առաջոցնում մյուս շերտին, կոչվում է հիդրոստատաիկ ճնշում:
6.Կախված է արդյոք անոթի հատակին հեղուկի ճնշումն անոթի ձևից:
Հեղուկի ներսում կամայական խորության տակ հիդրոստատիկ ճնշումը նույնն է՝ անկախ անոթի ձևից, որի մեջ գտնվում է հեղուկը։
7.Գրեք բաց անոթի հատակին  անշարժ հեղուկի ճնշման բանաձևը:
p=Pgh
8.Գրեք հեղուկի ազատ մակերևույթից հ խորությամբ կետում անոթի պատի վրա հիդրոստատիկ ճնշման բանաձևը:
p = p_o+ ρgh
9.Ծովում ի՞նչ խորությամբ սուզվելիս ճնշումը կլինի 1 ՄՊա:
100 մ
10.Ի՞նչ է սկաֆանդրը, որքա՞ն կարելի է խորասուզվել սկաֆանդրով:
Սկաֆանդրը դա այն հատուկ հագուստն է, որով դու կարող ես սուզվել, 200 մ:
11.Ի՞նչ է աքվալանգը, բաթիսֆերան, բաթիսկաֆը:
աքվալանգ-Ջրի տակ շնչելու սարգ:
բաթիսֆերա, բաթիսկաֆ-մի ուրիշ շնչառական սարգեր, որոնք հնարավորություն են տալիս խորը մասերում շնչել:

դաս 23

․ Ի՛նչ տեսակի շփման ուժ է առաջնում ա/ քայլելիս; բ/ փայտի կտորը գետնից վերցնելիս; գ/ սահնակով սարից սահելիս; դ/ անիվը գետնին գլորելիս;
Ա․Դադարի շփման ուժ
Բ․Սահքի շփման ուժ
Գ․Սահքի շփման ուժ
Դ․Գլորման շփման ուժ

2. Բլուրից դահուկներով իջնելիս ո՞ր դեպքում եք ավելի հեռու սահում՝ երբ բլուրի ձյունը լավ է «հարթեցված, ամրացված, կպցրած է բլուրին», թե՞ երբ այն ծածկված է նոր տեղացած չամրացված ձյունով: Ինչո՞ւ։
Առաջին դեպքում

3․ Լեռան վրայից դահուկներով ցած իջնելուց հետո ո՞ր դեպքում ավելի արագ կանգ կառնի լեռնադահուկորդը՝ անցնելով փափուկ ձյան միջով, թե սառցապատ, սառցակալած ճանապարհով:
Անցնելով փափուկ ձյան միջով

4․ Եթե ​​պտուտակին օճառ քսենք, այն ավելի հեշտությամբ կարելի է մտցնել, պտուտակել փայտի մեջ։ Ինչո՞ւ։
Քանի որ օճառի և պտուտակի միջև շփման ուժն ավելի փոքր է։

5․ Որտե՞ղ է գետի հոսքն ավելի արագ՝ մակերևութի՞ն, թե՞ հատակին:Գետի ափամերձ վայրերում, թե՞ մեջտեղում։ Բացատրություն տվեք։
Մակերևույթին քանի որ հատակին շփման ուժն ավելի մեծ է ողորկության պատճառով։

6․ Սեղանի վրա հորիզոնական ուղղությամբ 10Ն ուժ ազդելիս այն տեղից չի շարժվում։ Որքա”ն է այդ դեպքում սեղանի և հատակի միջև շփման ուժը։
10Ն

7․ Ինչու կավիճը գրատախտակին հետք է թողնում։
Քանի որ կավիճը փխրուն է, այն քիճ-քիչ փշրվում է գրատախտակի անհարթության պատճառով, և հետք թողնում։

8․ Ի”նչ ամենափոքր ուժ պետք է գործադրել 1կգ զանգվածով փայտե չորսուն հորիզոնական սեղանի վրայով շարժելու համար, եթե դադարի շփման ուժի առավելագույն արժեքը չորսուի կշռի 0,5 մասն է։ 

5Ն

§25. Մեխանիկական աշխատանք: 

§26. Հզորություն (էջ 82- 89):

1. Երբ է ֆիզիկայում օգտագործվում  ՛՛աշխատանք՛՛  հասկացությունը:
   Ֆիզիկայում աշխատանք հասկացությունն ունի որոշակի իմաստ, և օգտագործվում է միայն այն ժամանակ երբ դիտարկվում է մարմնի շարժումը որևէ ուժի ազդեցությամբ։
2. Ինչ պայմաններ են անհրաժեշտ մեխանիկական աշխատանք կատարելու համար:
   Մեխանիկական աշխատանք կատարվում է միայն ուժի ազդեցությամբ։
3. Ինչ մեծություններից է կախված մեխանիկական աշխատանքը:
   Այն կախված է մարմնի վրա ազդող ուժից և այդ ուժի շնորհիվ մարմնի անցած ճանապարհից:
4. Ինչպես հաշվել աշխատանքը: Որն է աշխատանքի բանաձևը:
   Աշխատանք=ուժ∙ճանապարհ
   A=Fs
   F₁=mg=xկգ∙9,8ն/կգ
5. Ինչ միավորով է արտահայտվում աշխատանքը միավորների ՄՀ-ում:
   Աշխատաքը ՄՀ-ում արտահայտվում է ջոուլ-ով։
6. Ինչու է սահմանվում հզորություն մեծությունը:
   Հզորություն մեծությունը սահմանվում է, որպեսզի իմանանք տվյալ առարկայի արդյունավետությունը
7. Ինչն է կոչվում հզորություն:
   Հզորություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը որը հավասար է աշխատանքը հարաբերությանն ժամանակամիջոցին որը ընցացքում կատարվել է այդ աշխատանքը։
8. Ինչպես հաշվել հզորությունը: Որն է հզորության բնաձևը:
   Հզորութոյւն=Աշխատանք/ժամանակամիջոց
   N=A/t
9. Ինչ միավորով է չափվում հզորությունը միավորների ՄՀ-ում:
   Միավորների ՄՀ-ում հզորության միավորը 1 վատտն է։ 1 վատտը այն հզորությունն է, որի դեպքում 1 վայրկյանում կատարվում է 1 ջոուլ աշխատանք։
10. ՛՛Հետաքրքիր է իմանալ՛՛ բաժնից կարդացեք՝ Հզորության ՛՛ձիաուժ՛՛ միավորի

դաս 24

§27. Պարզ մեխանիզմներ: Լծակ: Լծակի կանոնը: Թեք հարթություն:

§28. Լաբորատոր աշխատանք 4: Լծակի հավասարակշռության պայմանի ուսումնասիրումը:(էջ 91- 95)

Քննարկվող հարցեր՝

1. Որոնք են պարզ մեխանիզմները: Ինչ պարզ մեխանիզմներ գիտեք:
   Այն սարքերը, որոնք ծառայում են ուժերի մոդուլները կամ ուղղությունները փոփոխելու համար կոչվում են մեխանիզմներ: ԼԾԱԿ, ՊՏՈՒՏԱԿ
2. Ինչ նպատակով են օգտագործվում պարզ մեխանիզմները:
   Պարզ մեխանիզմները հնարավորություն են տալիս փոքր ուժերի միջոցով մեծ ծանրություններ տեղափոխելու
3. Ինչ է լծակը:
   Լծակը պարզագույն մեխանիզմ է:
4. Ինչն են անվանում ուժի բազուկ:
   Հենման կետից մինչև ուժի ազդման գիծ հեռավորությունը կոչվում է ուժի բազուկ:
5. Ինչպես կորոշեք ուժի բազուկը:
   Պետք է հենման կետից ուղղահայաց իջեցնել ուժի ազդման գծին:
6. Ինչպիսի ազդեցություն են գործում ուժերը լծակի վրա:
   Բեռի ուժը ազդում է լծակի մրա վերևից ներքև:Ազդում է նաև երկրի ձգողության ուժը:
7. Որն է լծակի հավասարաակշռության պայմանը:
   Լծակը կմնա հավասարության մեջ, եթե իր վրա ազդող ուժերը հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին:
8. Չափահասն ու երեխան պետք է անցնեն գետակի վրայով՝ մեկը՝ աջ ափից ձախ, մյուսը՝ հակառակ ուղղությամբ: Երկու ափերին էլ կա մեկական տախտակ, որոնցից յուրաքանչյուրը մի փոքր կարճ է գետակի լայնությունից:

Ինչպե՞ս կանցնեն գետակը չափահասն ու երեխան:

?

9. Օգտվելով նկարից՝  բացատրեք մկրատի  գործողությունը, որպես լծակ:
   Մկրատի բռնակների վրա գործադրվում է ուժը, պտուտակը հենման կետն է, իսկ մկրատի սայրը մեծացնում է ուժը:

 Բացատրեք, թե ինչու մետաղաթերթ կտրելու  մկրատ և ակցան օգտագործելիս շահում ենք ուժի մեջ:
Քանի որ մարդը աքցանով կտրում է շատ պինդ նյութեր, գոծադրելով քիչ ուժ արդյուքում կատարվում է ավելի մեծ աշխատանք:

10.  Բերեք կենցաղում, տեխնիկայում և բնության մեջ լծակի կիրառման այլ օրինակներ:
    Տարբեր նյութերի ծանրությունը իմանալու համար օգտագործում ենք լծակային կշեռք,ձուկ բռնելու համար օգտագործում ենք կարթը, նաև ծանր բեռ բարձացնելու համար օգտագործում ենք ամբարձիչ:

 Ո՞ր դեպպքերում և ինչ նպատակով է օգտագործվում թեք հարթությունը:
Ծանրության դեպքերում, երբ ինչ որ մարմին հնարավոր չի լինում տեղաշարժել օգտագործվում է թեք հարթությունը:

Դաս 24

1. Որոնք են պարզ մեխանիզմները: Ինչ պարզ մեխանիզմներ գիտեք:
   Այն մեխանիկական սարքերը որոնք ծառայում են ուժերի մոդուլները կամ ուղղությունները փոխելու համար կոչվում են մեխանիզմներ։ Պարզ մեխանիզմների օրինակներ են․
   Լծակ
   Ճախարակ
   Թեք հարթություն
   Ոլորան
   Պտուտակ
2. Ինչ նպատակով են օգտագործվում պարզ մեխանիզմները:
   Որոշ մեխանիզմներ հնարավորություն են տալիս, փոքր ուժերի միջոցով մեծ ծանրություններ տեղափոխեզ, այսինքն ուժի մեջ շահելու համար։
3. Ինչ է լծակը:
   Լծակը սովորաբար մի ձող է որը կարող է պտտվել հենարանի շուրջը։
4. Ինչն են անվանում ուժի բազուկ:
   Հենման կետիվ մինչև ուժի անցման գիծ հեռավորությունն կոչվում է ուժի բազուկ։
5. Ինչպես կորոշեք ուժի բազուկը:
   Ուժի բազուկը որոշելու համար է հենման կետից պետք է ուղղահայաց իջեցնել ուժի ազդման գծին, այդ ուղղահայացի բարձրությունը կլինի տվյալ ուժի բազուկը։
6. Ինչպիսի ազդեցություն են գործում ուժերը լծակի վրա:
   Բեռի ուժը ազդում է լծակի վրա վերևից դեպի ներքև, և նաև ազդում է երկրի ձգողության ուժը, որը նույնպես ազդում է լծակի վրա դեպի ներքև:
7. Որն է լծակի հավասարաակշռության պայմանը:
   Լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ, եթե նրա վրա ազդող ուժերի մոդուլները հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին։
8. Չափահասն ու երեխան պետք է անցնեն գետակի վրայով՝ մեկը՝ աջ ափից ձախ, մյուսը՝ հակառակ ուղղությամբ: Երկու ափերին էլ կա մեկական տախտակ, որոնցից յուրաքանչյուրը մի փոքր կարճ է գետակի լայնությունից:Ինչպե՞ս կանցնեն գետակը չափահասն ու երեխան:

9. Օգտվելով նկարից՝  բացատրեք մկրատի  գործողությունը, որպես լծակ:Բացատրեք, թե ինչու մետաղաթերթ կտրելու  մկրատ և ակցան օգտագործելիս շահում ենք ուժի մեջ:
10. 
    Լծակի բնորոշ օրինակ է մկրատը։ Այս լծակին բնորոշ հենարանը պտուտակն է, որն իրար է միցնում մկրատի երկու կեսերը։Ուժերից մեկը մկրատը սեղմող մատերի ուժն է, իսկ մյուսը լծակի վրա կտրվող նյութերի դիմադրությունը։ Թուղթ կտրելու մկրատն ունի երկար սայրեր և գրեթե նույն երկարությամբ բռնակներ որովհետև թուղթ կտրելու համար, շատ ուժ պետք չէ։
11.  Բերեք կենցաղում, տեխնիկայում և բնության մեջ լծակի կիրառման այլ օրինակներ:Ո՞ր դեպպքերում և ինչ նպատակով է օգտագործվում թեք հարթությունը

Օրինակ կինգով քարեր բարձրացնելը, մկրատով թուղթ կտրելը, երկաթաթերթվ, երկաթ կտրելը։

Դաս.23. (20.02 — 24.02).

Պատասխանել և բլոգում ներկայացնել հետևյալ հարցերի պատասխանները՝

§22. Շփման ուժ: 

§23. Շփման ուժի դերը բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում: 

§24.  Մի ուղղով ուղղված ուժերի գումարումը: (Ֆիզիկա 7 դասագիրք՝ էջ 75- 81):

Սահնակները, գլորվելով սարից և հասնելով հոիզոնական տեղամաս, անհավասար շարժվում են հորիզոնական ճանապարհով, նրանց արագությունը աստիճանաբար նվազում է, և որոշ ժամանակ անց կանգ են առնում։ Տղան, թափ հավաքելով, սահում է սառույցի վրա, բայց, որքան էլ սառույցը հարթ լինի, տղան, այնուամենայնիվ, կանգ է առնում։ Հեծանիվը նույնպես կանգ է առնում, երբ հեծանվորդը դադարում է ոտնակով քայլել: Մենք գիտենք, որ շարժման արագության ցանկացած փոփոխության (այս դեպքում՝ նվազման) պատճառը ուժն է։ Սա նշանակում է, որ դիտարկված օրինակներում յուրաքանչյուր շարժվող մարմնի վրա ուժ է գործել:

Պատասխանել հետևյալ հարցերին՝ 

1․ Ի՛նչ տեսակի շփման ուժ է առաջնում ա/ քայլելիս; բ/ փայտի կտորը գետնից վերցնելիս; գ/ սահնակով սարից սահելիս; դ/ անիվը գետնին գլորելիս;

2. Բլուրից դահուկներով իջնելիս ո՞ր դեպքում եք ավելի հեռու սահում՝ երբ բլուրի ձյունը լավ է «հարթեցված, ամրացված, կպցրած է բլուրին», թե՞ երբ այն ծածկված է նոր տեղացած չամրացված ձյունով: Ինչո՞ւ։

3․ Լեռան վրայից դահուկներով ցած իջնելուց հետո ո՞ր դեպքում ավելի արագ կանգ կառնի լեռնադահուկորդը՝ անցնելով փափուկ ձյան միջով, թե սառցապատ, ռցակալած ճանապարհով:

4․ Եթե ​​պտուտակին օճառ քսենք, այն ավելի հեշտությամբ կարելի է մտցնել, պտուտակել փայտի մեջ։ Ինչո՞ւ։

5․ Որտե՞ղ է գետի հոսքն ավելի արագ՝ մակերևութի՞ն, թե՞ հատակին:Գետի ափամերձ վայրերում, թե՞ մեջտեղում։ Բացատրություն տվեք։

6․ Սեղանի վրա հորիզոնական ուղղությամբ 10Ն ուժ ազդելիս այն տեղից չի շարժվում։ Որքա”ն է այդ դեպքում սեղանի և հատակի միջև շփման ուժը։

7․ Ինչու կավիճը գրատախտակին հետք է թողնում։

8․ Ի”նչ ամենափոքր ուժ պետք է գործադրել 1կգ զանգվածով փայտե չորսուն հորիզոնական սեղանի վրայով շարժելու համար, եթե դադարի շփման ուժի առավելագույն արժեքը չորսուի կշռի 0,5 մասն է։ 

Դիտել տեսանյութը՝ Շփան ուժ; Ինչու է կանգ առնում ինքնագլորը…?

ՆՈՐ ԴԱՍ

ԱՇԽԱՏԱՆՔ ԵՎ ՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆ: 

ՊԱՐԶ ՄԵԽԱՆԻԶՄՆԵՐ

§25. Մեխանիկական աշխատանք: 

§26. Հզորություն (էջ 82- 89):

1. Երբ է ֆիզիկայում օգտագործվում  ՛՛աշխատանք՛՛  հասկացությունը:
   Ֆիզիկայում աշխատանք հասկացությունը ունի որոշակի իմաստ և օգտագործվում է, միայն այն ժամանակ, երբ դիտարկվում է մարմնի շփումը որևե ուժի ազդեցությամբ։ Նման դեպքում, ասում են, որ կատարվում է մեխանիկական աշխատանք։
2. Ինչ պայմաններ են անհրաժեշտ մեխանիկական աշխատանք կատարելու համար:
   Մեխանիկական աշխատանք կատարվում է միայն ուժի առակայությամբ։
3. Ինչ մեծություններից է կախված մեխանիկական աշխատանքը:
   Այն կախված է մարմնի վրա ազդող ուժից և այդ ուժի շնորհիվ մարմնի անցած ճանապարհից:
4. Ինչպես հաշվել աշխատանքը: Որն է աշխատանքի բանաձևը։
   Աշխատանք = Ուժ × Ճանապարհ։
   A=Fs
5. Ինչ միավորով է արտահայտվում աշխատանքը միավորների ՄՀ-ում:
   Միավորների ՄՀ — ում որպես աշխատանքի միավոր ընդունում են 1Ն ուժի աշխատանքը, ուիժ ուղղությամբ 1մ ճանապարհ անցնելիս։
6. Ինչու է սահմանվում հզորություն մեծությունը:
   Հզորություն մեծությունը սահմանվում է, որպեսզի իմանանք տվյալ առարկայի արդյունավետությունը:
7. Ինչն է կոչվում հզորություն:
   Հզորություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է աշխատանքի հարաբերությանն, այն ժամանակամիջոցին, որի ընթացքում կատարվել է աշխատանք։
8. Ինչպես հաշվել հզորությունը: Որն է հզորության բնաձևը:
   Եթե մարմինը A աշխատանքը կատարում է t ժամանակում, ապա՝N=A/t հարաբերությունը ցույց է տալիս միավոր ժամանակում նրա կատարած աշխատանքը և կոչվում է հզորություն:N=At
9. Ինչ միավորով է չափվում հզորությունը միավորների ՄՀ-ում:
   Միավորների ՄՀ-ում հզորության միավորը մեկ վատտն է (1 Վտ)։ 1 Վտ-ն այն հզորությունն է, որի դեպքում 1 վ-ում կատարվում է 1 Ջ աշխատանք` 1 Վտ = 1 Ջ/վ:
10. ՛՛Հետաքրքիր է իմանալ՛՛ բաժնից կարդացեք՝ Հզորության ՛՛ձիաուժ՛՛ միավորի մասին: ՛՛Ֆիզիկա 7՛՛ դասագիրք էջ՝ 89:

Հարցեր

1. Բերել շման ուժի առկայությունը հաստատող փաստեր:

Շփման ուժի շնորհիվ մեքենաները կանգեն առնում, մեր ձեռքերում կարողանում ենք բռնել իրեր և այլ: Եթե փորձենք շարժել սեղանին դրված ծանր գիրքը, կամ փորձենք տեղաշարժել սառնարանը, պահարանը՝ ազդելով նրա վրա հորիզոնական ուժով, կնկատենք, որ դա հեշտությամբ հնարավոր չէ անել առանց որոշակի ուժ գործադրելու, այն սկսում է շարժվել, երբ այդ ուժը հասնում է որոշակի արժեքի: Դա նշանակում է, որ մարմնի վրա այդ ընթացքում ազդում է մեկ այլ ուժ, որը հակառակ է ուղղված կիրառված ուժին և համակշռում է այն: Այն ուղղված է մարմնի հնարավոր շարժման ուղղությանը հակառակ: Այդ ուժը գրքի և սեղանի, պահարանի և հատակի  միջև առաջացած  (այս դեպքում կոնկրետ դադարի շփման ուժ)շփման ուժն է: 

2. Ինչով է պայմանավորված շփումը:

Հպվող պինդ մարմինների մակերևույթի միջև առաջանում են ուժեր, որոնք ուղղված են հպման մակերևույթին զուգահեռ: Այդ ուժերը կոչվում են շփման ուչժ: Շփման ուժի մեծությունը կախված է (այսինքն շփումը պայմանավորված է) շփվող մարմինների մակերևույթների ողորկության աստիճանից (այլ կերպ ասած՝ հպվող մարմինների մակերևույթների անհարթությունից) և դրանց նյութերի տեսակից:

3. Թվարկել  շփման տեսակները և բերել օրինակներ:

Շփման ուժերը լինում են 3 տեսակ՝ դադարի, սահքի և գլորման: Առաջինը՝ դադարի շփման ուժ.Մարմինների հպվող մակերևույթների միջև առաջացող և միմյանց նկատմամբ նրանց շարժումը խոչընդոտող ուժը կոչվում է դադարի շփման ուժ, որը միշտ հակառակ է ուղղված կիրառված ուժին և համակշռում է այն: Օր՝. Եթե  սեղանին դրված ծանր գիրքը փորձենք շարժել սեղանի մակերևույթի վրայով, կամ փորձենք տեղաշարժել սառնարանը, պահարանը՝ ազդելով նրա վրա հորիզոնական ուժով, կնկատենք, որ ինչ ոչ ուժ, որը հակառակ է ուղղված մեր կողմից ազդող ուժի ուղղությանը, խոչընդոտում , խանգարում է մեզ և  չի թողնում  այդ առարկաները հեշտությամբ տեղաշարժել:  Երկրորդը՝ երբ ազդող ուժը դառնում է դադարի շփման ուժի առավելագույն արժեքից փոքր-ինչ մեծ, մարմինը սկսում է շարժվել, և դադարի շփման ուժի փոխարեն ի հայտ է գալիս սահքի շփման ուժը, որը նույնպես ուղղված է շարժման ուղղությանը հակառակ: Օր՝. սահքի շփման շնորհիվ կանգ են առնում սարից իջնող սահնակը, սառցադաշտում սահող տափօղակը և այլն: Երրորդը՝ Այն շփման ուժը, որն առաջանում է մակերևույթի և դրա վրա գլորվող անիվի, գլանի կամ գնդի միջև, կոչվում է գլորման շփման ուժ: Գլորվելիս մարմինը ավելի հեշտ է հաղթահարում մակերևույթի անհարթությունները, անցնելով դրանց վրայով, իսկ այդ դեպքում առաջացած դիմադրության ուժն էլ հենց  գլորման շփան ուժն է, որի ուղղությունը հակառակ է մարմնի գլորման ուղղությանը: Միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժն զգալիորեն փոքր է սահքի շփման ուժից: Մարդիկ ծանր բեռներ տեղափոխելու համար դրանց տակ տեղադրում էին  գերաններ կամ այլ գլորաններ:   Դա է պատճառը, որ ներկայումս բոլոր փոխադրամիջոցները տեղակայվում են անիվների վրա: Անիվը մարդկության կարևորագույն հայտնագործություններից է:

4. Օինակներով ցույց տվեք, որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:

Եթե ավտոմեքենայի անիվը գլորենք, ապա ավելի հեշտ է լինելու այն, քան այդ անիվը, դնենք հատակին հակառակ ձևով (պարկեցնել) և փորձել սահեցնելով տանել առաջ:

5. Բերել շփման դրսևորման օգտակար և վնասակար օրինակներ:

Եթե շփումը չլիներ ոչ մարդիկ, ոչ էլ թոխադրամիջոցները չէին կարող շարժվել, օրինակ՝ եթե ձմռանը ճանապարհներին ավազ չլցնեն և վարորդները ձմեռային անիվներ չկրեին, շատ վատ հետևանքներ կլիներ:

6. Ինչպես կարելի է մեծացնել , փոքրացնել շփումը:

● Շփման ուժը մեծացնելու համար կարելի է մակերևույթը դարձնել անհավասար:

● Շփման ուժը փոքրեցնելու համար կարելի է մակերևույթը առավելագույն հարդեցնել:

7. Ինչու հաճախ սառցակալած ճանապարհին ավազ են շաղ տալիս:

Դա կատարվում է շփման ուժի մեծացման համար, այդպիսով սառցակալած մակերևույթն էլ ավելի կանհարթանա և նրա վրայով անցնելը հեշտ կլինի, որպեսզի մարդիկ չսայթաքեն:

8. Բերել օրինակներ, երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ:

Երբ փորձում ենք իրեր տեղափոխել, այդ իրի վրա ազդում է ծանրության ուժը, ձգողության ուժը, և շփման ուժը:

9. Որ ուժն է կոչվում համազոր ուժ:

Այն ուժը, որը մարմնի վրա թողում է նույն ազդեցությունը, ինչ մի քանի ուժեր միասին ազդելիս, կոչվում է համազոր ուժ:

10. Ինչպես է ուղղված մի ուղղով միևնույն (հակառակ) կողմեր ուղղված երկու ուժերի համազորը և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:

Եթե մարմնի վրա ազդող ուժերը ունեն նույն ուղղությունը և ուղղված են նույն ուղղությամբ, ապա այդ ուժերի համազորը գտնելու համար այդ ուժերը պետք է իրար գումարել:

Եթե մարմնի վրա ազդող ուժերը ունեն նույն ուղղությունը և ուղղված են հակառակ ապա այդ ուժերի համազորը գտնելու համար այդ ուժերի ամենամեծից պետք է հանել փոքրը:

F=F₂+F₁

F=F₂-F₁

դաս 12

1)  20 կմ ճանապարհը գայլը վազում  է 30 րոպեում:

Որոշել գայլի արագությունը:
40կմ/ժ=11մ/վ

2) Ավտոմեքենան շարժվում է 72կմ/ժ արագությամբ:

Ինչ ճանապարհ կանցնի ավտոմեքենան 10 վ-ում:
72 կմ/ժ= 0,02մ/վ
0,2մ

3) Մարդը քայլում է ճանապարհով 3,6 կմ/ժ արագությամբ:

Ինչքան ժամանակ ում նա կանցնի 500մ հեռավորությունը:
8,3րոպե

4) Նապաստակը վազում է 60 կմ/ժ արագությամբ, որքան ժամանակում նա կանցնի 100 կմ-ը:
1ժամ40րոպե

5) Կրիայի արագությունը 0,3 կմ/ժ է,

 արջինը՝ 60 կմ/ժ, իսկ հովազինը՝ 120 կմ/ժ:

 Նրանցից յուրաքանչյուրը որքան ժամանակում կանցնի 100 մ հեռավորությունը:
կրիա=20րոպե
արջ=0,06րոպե
հովազ=0,03րոպե

Ֆլեշմոբ

Դաս 9

1.Որ շարժումն են անվանում  հավասաաչափ:
Հավասարաչափ շարժում կոչվում է այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ:

2.Կարելի է արդյոք հավասարաչափ համարել՝

ա. ժամացույցի սլաքիծայրա—կետի շարժումը,

բ. թելից կախված գնդիկի

տատանողական շարժումը,

գ. ջրի շարժումը գետում, որի 

հունը մեկ լայնանում է մեկ՝ նեղանում,

դ. մետրոյի շարժասանդուղքի շարժումը:

3.Որ մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ շարժման արագություն ՝գրել բանաձևը:
Հավասարաչափ շարժման արագություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է կամայական ժամանակամիջոցում մարմնի անցած S ճանապարհի և այդ t ժամանակամիջոցի հարաբերությանը՝ v=S/t

4.Ինչ միավորներով է չափվում արագությունը՝ ՄՀ—ում:
Կմ/ժ

5.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը
V*t=S

6.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը
V*t=S

7.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժման ժամանակը, եթե հայտնի են մարմնի արագությունն ու ճանապարհը,գրել բանաձևը:
V:S=t

8.Ինչ է վեկտորը, ինչ է սկալյարը:
Այն մեծությունները, որոնք բացի թվային արռեքից ունեն նաև ուղղություն, կոչվում են վեկտորական մեծություններ: 

Ֆիզիկայում օգտագործվում են նաև մեծություններ, որոնք չունեն ուղղություն և բնութագրվում են միայն թվային արժեքով: Դրանք կոչվում են սկալյարներ:

9.Արտահայտեք մ/վ — ով.

      1կմ/վ    =  1000 մ/վ ;   54կմ/ժ  =  15 մ/վ ;

      36կմ/ժ = 15 մ/վ ;    8կմ/ժ  =  2.2 մ/վ :

10. Ինչպես է կախված հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը ժամանակից:

11.Ինչ տեսք ունի հավասարաչափ շարժման ճանապարհի գրաֆիկը:

________________________________________

12.Ինչպես է շարժվում մարմինը,եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում:

13.Որ երևույթն  է կոչվում իներցիա:
Այլ մարմինների ազդեցության բացակայությամբ մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ շարժման վիճակը պահպանելու երևույթը կոչվում է իներցիա:

14. Ինչու որոշ կենդանիներ ջրից դուրս գալիս թափահարում են իրենց:
    Ովպեսզի ազատվեն ջրի կաթիլների

15.Ինչու է վտանգավոր թռչել շարժվող ավտոբուսից:

16.Շրջապատից մեկուսացված մարմինը կփոխի իր արագությունը,թե ոչ:
Այո

ֆիզիկա գիտություն է բնության մասին

բնություն կոչվումե այն ամենը ինչը շրջապատումե մարդուն աստղերը, մոլորակները,բույսերը,հանծոները, հողը, ջուրը,:

բնության մեջ տեղի ունեցող փոփոխություները կոչվումեն բնության երեվույթներ

ֆիզիկան զբաղվում է վոչ կենդանի բնության ուսումնասիման

1.Ի՞նչ է նշանակում «ֆիզիկա» բառը:

2.Ո՞րն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը:

3.Ի՞նչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան:

4.Քննարկել  ինչ է բնությունը:

5.Ինչ ես հասկանում բնության երևույթ ասելով:

6.Բերել ֆիզիկական երևույթների օրինակներ:

7.Թվարկել ֆիզիկական երևույթների տեսակները:

8.Ինչ է ֆիզիկական մարմինը:Բերեք օրինակներ:

9.Ինչ է նյութը:Բերեք օրինակներ:

10.Ինչ է մատերիան: